Szczupak - najbardziej znana ryba drapieżna

Aby lepiej zrozumieć właściwości odżywiania się ryb drapieżnych, przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu na przykładzie szczupaka. Jest to bowiem najbardziej znana drapieżna ryba słodkowodna. Niektóre cechy szczupaka są wspólne dla wszystkich ryb drapieżnych, ale znajdziemy również takie, które są charakterystyczne dla tego tylko gatunku, bądź zależą od właściwości środowiska, w którym drapieżnik ten żyje. Do niedawna jeszcze uważano szczupaka za szkodnika, powodującego duże straty w rybostanie rzek i jezior, toteż wymiary ochronne dla tego gatunku były bardzo małe lub w ogóle ich nie ustanawiano. Dzisiaj szczupak jest nie tylko znaną rybą sportowego połowu, ale również ważnym ekonomicznie gatunkiem, przemieniającym mięso bezwartościowej gospodarczo drobnicy w cenny dla człowieka, smaczny i poszukiwany produkt. Znajdujemy go nie tylko w naturalnych wodach śródlądowych, lecz stanowi on również przedmiot planowej hodowli w gospodarstwach stawowych, która jest specjalnie rozwijana i intensyfikowana. We wszystkich wodach, gdzie sprawdzano zawartość żołądka u szczupaków, z wyjątkiem krainy pstrąga, stwierdzono, że żywią się one głównie drobnymi, mało wartościowymi rybami. Tam, gdzie występują okoń, jazgarz, płoć i wzdręga, stanowią one największą część zawartości żołądka (50-80 %). Pokarm szczupaka długości 70 cm stanowią rybki o przeciętnej długości 70 mm. I choć w zasadzie wielkość ofiary wzrasta wraz ze wzrostem wielkości drapieżnika, nie zawsze jest to regułą. W pokarmie szczupaka, nawet dużego, prawie nigdy nie znajdzie się okoni dłuższych niż 12 cm. Największe szczupaki zadowalają się zwykle jedną sporą rybą, niestety przeważnie z gatunków dla wędkarzy cennych: płocią, leszczem, karpiem, a często nawet rybą własnego gatunku. Dlatego też wielkie szczupaki, o długości ciała ponad l m, nie są w dobrze zagospodarowanych wodach pożądane. Przy zdobywaniu pożywienia szczupak wykorzystuje przede wszystkim dobry wzrok, który pozwala mu w czystej wodzie rozpoznać swoją ofiarę z odległości 2-2,5 m. Ciekawy jest jednak fakt znajdowania pokarmu przez ślepe szczupaki, które wykorzystują do tego celu swój "radar", to jest zmysł linii bocznej, naprowadzający je dokładnie na ofiarę. Dlatego więc drapieżnik ten potrafi polować również w godzinach nocnych, choć jego aktywność jest wtedy znacznie mniejsza. Ilość pokarmu zjadanego w nocy stanowi u szczupaka zaledwie czwartą, część porcji dziennej. Największą ilość ryb znajdowano w żołądkach szczupaków w godzinach rannych i wieczornych, co związane jest z dobrym wzrokiem szczupaka i opisanymi już reakcjami na światło drobnicy, gromadzącej się o tych porach dnia w stada. W różnych porach dnia wybór pokarmu jest zresztą różny: narybek ryb karpiowatych jest pożerany przez szczupaka przeważnie rano, okoń przez cały dzień, jazgarz wieczorem, gdy jego aktywność wzrasta i podpływa on w poszukiwaniu pożywienia na przybrzeżne płycizny. Dla wędkarzy łowiących na żywca istotne jest to, iż 80% wszystkich ofiar szczupaka połykane jest od strony głowy. Warto to wziąć pod uwagę przy uzbrajaniu żywca.